دراسه تحلیلیه إحصائیه فی النظائر اللغویه فی تفسیر مجمع البیان «الترادف والتباین والاشتراک»

نویسندگان

سید حیدر شیرازی

seyyed haydar shirazi faculty of literature and humanities, persian gulf university, bushehr, iranبوشهر، جامعة خلیج فارس فاطمه حاجی زاده

, fatemeh hajizadeh faculty of literature and humanities, persian gulf university, bushehr, iranبوشهر، جامعة خلیج فارس

چکیده

الملخص إنّ البحث فی النظائر اللغویه من أهمّ العلوم التفسیریه التی یکاد یستحیل الاستغناء عنه فهماً للقرآن الکریم تعود سابقتها إلی صدر الإسلام وتناوله علماء بحثاً ودراسه سبقوا الطبرسی، أو جاؤوا بعده کما أنّه أحصیِت فیه الوجوه عدداً إلی القرن التاسع لمؤلّفات طبعت فیها. وأمّا المجمع مع توسّعه فیه فإنّه لم یستوف حقّه من هذا البحث فدراستنا هذه انطوت علی النظائر المستخدمه فی المجمع مع أشکالها ومفاهیمها المختلفه اللغویه تحلیلاً وإحصاءاً. والنظائر فی المجمع لم یکن ما عنی به البعض بالوجوه (الاشتراک اللفظی) وهی ما اتفق لفظه واختلف معناه وإنّما النظائر فیه تعنی الترادف فحسب وهو ما اختلف لفظه واتفق معناه. والتعبیر عن النظائر عند الطبرسی رُسم علی أشکال مختلتفه کـ«متقاربه المعنی»، «علی معنی واحد»، «مثل»، و«شبیه» وما إلیها. کما أنّ الطبرسی إذا أراد الاشتراک اللفظی عبّر عنه بالوجوه من دون أخذ الاعتبار بالنظائر وقد کان ممن سبقه من الباحثین استعمل الوجوه والنظائر معاً. وبالنسبه إلی النظائر بمعنی الترادف فبما أنّه لم یذهب إلی الترادف التام فإنّه قد دخل فی موضوع التباین اللغوی تحت عناوین نحو«الفرق» أو «الفروق» علی منهج متشابه لأبی هلال العسکری.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

دراسةٌ فی النظائر و النقائض اللغویّة لسورة البقرة فی تفسیر مجمع البیان

یکی از شاخه های علم تفسیر علم لغت و مترادفات آن می باشد، بنابراین هر مفسر فقیه، ادیب و یا متکلمی برای رسیدن به معنای صحیح نیازمند به شناخت مفردات میباشد، و از مفسرینی که به این مسأله اهتمام ورزیده اند، طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان میباشد. ایشان در تفسیرش برای بعضی از واژگان مربوط به آیات، مترادف و متناقضشان را برای رسیدن به فهم بهتر آن آیات آورده اند. و ما در این پایان نامه برای بررسی این مفردا...

دور الشعر فی تفسیر مجمع البیان لعلوم القرآن

أشرنا فی هذا المقال إلی استخدام الطبرسی صاحب مجمع البیان لعلوم القرآن للشعر، والطبرسی استخدم الشعر لمعالجة الجوانب المختلفة للآیة واعتمد علی الشعر اعتمادا أساسیا لدعم آرائه وحججه. واختیار الطبرسی للشاهد الشعری، الذی سنعالجه فی هذا المقال، یجعل منه ذوّاقة فی الأدب والنقد والتفسیر، خاصة عندما تکون اختیاراته جیّدة، وربما کان فی ذلک ردّ للنظریة القائلة إنّ القرآن الکریم ضدّ الشعر أو یحرّم الشعر. إنّ إحصا...

متن کامل

آراء العلماء فی المجاز القرآنی و أثرها فی تفسیر القرآن دراسه تحلیلیه أدبیه

موضوع هذه الرساله هو «آراء العلماء فی المجاز القرآنی و أثرها فی التفسیر: دراسه تحلیلیه أدبیه»، المسوغات التی دفعتنی إلی إنتخاب هذا الموضوع هی کالآتی: أولاً: کثره الآیات القرآنیه التی تحمل فی طیّاتها معانی مجازیه شغلت عقول کثیرٍ من الأدباء واللغویین والمفسرین والأصولیین و غیرهم، فأطالوا الوقوف عندها محاولین کشف معانیها الخافیه وراء ألفاظها، و استجلاء مافیها من مفاهیم راقیه، و استکناه ما توول إلیه...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
دراسات فی اللغه العربیه و آدابها

جلد ۵، شماره ۱۸، صفحات ۹۵-۱۱۸

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023